کارکرد و ماهیت حقوقی عملکرد شرکت سپرده گذاری مرکزی اوراق بهادار و تسویه وجوه(سمات)
چکیده تسویه مؤثر و کارامد یکی از ضروریات مدیریت حجم انبوه معامالت در بازار سرمایه است. شرکت سپرده گذاری مرکزی اوراق بهادار و تسویۀ وجوه (سمات) متولی امور ثبت، سپرده گذاری و تسویه در بازار بورس اوراق بهادار است. تعیین ماهیت و نقش سمات در این امور الزمه تشخیص حقوق و تکالیف این شرکت و هریک از طرفین معامله است که در این تحقیق مورد بررسی قرار گرفته است؛ درخصوص نقش سمات نظراتی مانند "معامله گر بودن"، "محاسبه گری صرف"و نظریه "وکالت در تسویه" مطرح شده است که هریک از این نظریات مستلزم سازوکار اجرایی متفاوتی است. با مطالعه قوانین و مقررات حاکم بر بازار سرمایه و تطبیق آن با نظرات رایج می توان به این نتیجه رسید که سازوکار اجرایی تسویه در شرکت سپرده گذاری مرکزی، براساس سازوکار"شبکه سازی تسویه الزام آور" طراحی شده است و سمات در این سازوکار، به عنوان وکیل، "وکالت در تسویه" معاملات را برعهده دارد. واژگان کلیدی: تسویه، شرکت سپرده گذاری مرکزی، شبکه سازی، محاسبه، معامله گر مرکزی.
جواد حسین زاده ( دانشیار دانشگاه علم و فرهنگ )
صابر علایی ( دانشجوی دکتر دانشگاه علم و فرهنگ )
